“Een ander die je positieve aandacht geeft, kan aanlokkelijk zijn. Het doel of de functie die vreemdgaan vaak heeft, is vooral je gezien voelen.”
Nieuwe studie achterhaalt waarom vrouwen overspel plegen: “Desondanks verkiezen ze hun primaire partner”
Waarom gaan vrouwen vreemd? Wraak werd vroeger vaak als voornaamste reden gezien, maar volgens een nieuwe studie blijkt dat niet zo te zijn. Twee relatietherapeuten lichten de bevindingen van het internationale onderzoek toe en delen ook hun belangrijkste inzichten rond overspel. “Vrouwen ervaren seks in hun relatie vaker als saai.”
Bedrog is van alle tijden. De vrouw van Napoleon, Josephine, had volop affaires terwijl hij naar de oorlog was. De hopeloos verliefde Bonaparte was gebroken toen hij erachter kwam. Diego Rivera, de twintig jaar oudere man van kunstenares Frida Kahlo, reed scheve schaats na scheve schaats, zélfs met een van haar zussen. Zowel Napoleon als Kahlo nam wraak door hetzelfde te doen.
“Het is interessant om te zien hoe vaak ontrouw voorkomt bij mensen, omdat het gevaarlijk is”, begint de studie getiteld ‘Why women cheat’, gepubliceerd in het septembernummer van ‘The Journal of Evolution and Human Behavior’. “Je zet je primaire relatie, reputatie en soms zelfs je veiligheid op het spel.” De onderzoekers waren dan ook razend benieuwd naar de drijfveren om overspel te plegen.
Dit is waarom mannen bedriegen: “Maar ze zien hun partner wél graag”
“Hoewel seks hebben met iemand anders dan je partner verschillende motieven kan hebben, wordt algemeen aangenomen dat het belangrijkste voordeel voor mannen een uitbreiding van het nageslacht is”, schrijven de onderzoekers. “Meer seksuele partners betekent meer potentiële nakomelingen. Deze krachtige stimulans lijkt te hebben geleid tot een sterker verlangen naar seksuele variëteit bij mannen, en ook vandaag nog zorgt dat ervoor dat mannen meer nood hebben om te paren met iemand anders dan de vaste partner. Zelfs nu anticonceptie de voorouderlijke functie van dat verlangen neutraliseert.”
Waarom bedriegen vrouwen? “Van het verlangen naar afwisseling tot wraak”
Kortom: dat sommige mannen de drang voelen om te bedriegen, valt enigszins evolutionair te verklaren. Maar dé vraag is: hoe zit het dan bij vrouwen? “Een vrouw kan een maximaal aantal kinderen op de wereld zetten met dezelfde man, dus de evolutionaire verklaring gaat voor hen niet op. Het hebben van verschillende seksuele partners heeft geen invloed op hoe groot hun nageslacht is, toch niet op dezelfde manier als bij mannen.”
De evolutionaire wetenschappers bogen zich dus over alternatieve motieven die vrouwen zouden kunnen hebben om te bedriegen. “Hou er rekening mee dat er altijd een mix van verschillende redenen meespeelt, afhankelijk van het individu, de partner, de relatie en socio-economische omstandigheden”, geven ze mee. “En ook niet onbelangrijk: bij vrouwen die bedriegen, is er veel vaker sprake van ontevredenheid in de relatie.”
De voornaamste redenen voor overspel bij vrouwen, die in de vorige eeuw al bestudeerd en beschreven werden, zijn de volgende:
Ze willen een back-uppartner
Dat is ‘handig’ als ze hun partner verliezen of in het geval dat hij onvruchtbaar is.
Onmiddellijke voordelen
Sommige vrouwen zijn ontrouw voor instant sociale voordelen (zoals status en bescherming).
Het gebeurt ook dat vrouwen ontrouw zijn om hun eigen waarde beter te begrijpen, of om vaardigheden te leren die relevant zijn bij het paren. Dat kan hun zelfzekerheid boosten als ze positieve informatie over hun waarde krijgen.
Meerdere investeerders
Soms willen vrouwen middelen van verschillende partners ontvangen. Ze zouden vrijgevigheid van iemand met wie ze geen koppel vormen bovendien meer waarderen.
Heterogeniteit in hun nageslacht
Ze willen hun nageslacht diversifiëren.
Wraak
Vrouwen zijn soms ook ontrouw om hun primaire partner te straffen voor zijn wangedrag. Dit is volgens bepaalde studies de meest waarschijnlijke reden.
Wegwandelen
Vrouwen kunnen ontrouw gebruiken als manier om een break-up te vergemakkelijken.
De onderzoekers wilden die redenen nu dieper bestuderen, en deden daarom een bevraging van 254 mannen en vrouwen uit negentien landen die ontrouw zijn geweest. De beweegredenen van vrouwen om te bedriegen die hierboven al werden genoemd kwamen daarbij stuk voor stuk opnieuw naar boven: van ontevredenheid in hun relatie tot het verlangen naar afwisseling en wraak.
Maar de studie legde nog een heel andere drijfveer bloot, die de belangrijkste reden voor ontrouw bleek te zijn: namelijk dat vrouwen fysiek meer aangetrokken zijn tot de persoon met wie ze bedriegen dan tot hun primaire partner. Met de belangrijke kanttekening dat ze hun primaire partner wél als betere levensgezel of co-ouder zien. Met andere woorden: een vrouw is aangetrokken tot iemand met wie ze een affaire heeft voor zijn uiterlijke kenmerken, maar blijft bij haar partner voor zijn rol als goede provider en ouder.
Relatietherapeut Michelle Hufkens: “De meeste affaires ontstaan toevallig”
Michelle Hufkens reageert op de nieuwe studie: “Die stelt dat vrouwen fysiek aangetrokken zijn tot de man met wie ze bedriegen, maar dat ze hun primaire partner wel als betere metgezel zien. Ik zou van die ‘maar’ al een ‘en’ willen maken. Je kan fysiek aangetrokken zijn tot iemand anders, én daarnaast nog een diepe liefde voelen en respect hebben voor je primaire partner en de vertrouwensrelatie die jullie doorheen de tijd opbouwden. Dat toonde eerder onderzoek al aan.”
“Sowieso gaan mensen doorgaans niet bewust op zoek naar affaires. Meestal ontstaan ze heel toevallig. Het komt niet per se voort uit opportunisme of ongelukkig zijn. Wel vanuit een existentiële crisis waarbij je dingen in je leven in vraag stelt. De infatuation die je in het begin ervaart, waardoor je heel makkelijk opgewonden raakt van je partner en je heel gezien en begeerd voelt, daalt na zo’n twee jaar.”
Een ander die je positieve aandacht geeft, kan aanlokkelijk zijn. Het doel of de functie die vreemdgaan vaak heeft, is vooral je gezien voelen
Relatietherapeut Michelle Hufkens: “Die hormonale rollercoaster maakt plaats voor een diepere hechting: je hebt in dat stadium van je relatie samen al wat moeilijke waters doorzwommen, en dat schept een band. Het is ook belangrijk dat je je partner na een tijdje niet meer voortdurend wilt bespringen, want anders zou je hele leven een chaos worden. Maar dat maakt wel dat je die aanvankelijke rush kan missen. Een ander die je positieve aandacht geeft, kan dan aanlokkelijk zijn. Het doel of de functie die vreemdgaan vaak heeft, is vooral je gezien voelen.”
Relatietherapeut Rika Ponnet: “Veel vrouwen ervaren seks met hun partner als saai”
Dat bevestigt relatietherapeut Rika Ponnet. “Vrouwen in een relatie zijn gemiddeld genomen ook veel minder tevreden over hun seksleven dan mannen”, voegt zij toe. “Ze komen minder klaar, missen afstemming… Ze ervaren seks dus vaker als saai. De reden daarvoor is doorgaans dat ze intimiteit missen. De eerste fysieke aantrekking ebt na een tijdje namelijk weg en dan is het voor vrouwen belangrijk om gezien te worden tijdens alle andere momenten – buiten de slaapkamer. Voelt een vrouw zich gezien, dan is goede seks een logisch gevolg én een uiting van die verbondenheid. Emotionele betrokkenheid in de relatie zorgt bij vrouwen met andere woorden voor betere seks.” Ontbreekt die betrokkenheid, dan is een stap naar een affaire makkelijker gezet.
“Bij mannen werkt het anders en zelfs omgekeerd. Zij komen juist tot verbinding door seks. En als hun partner er geen zin meer in heeft – bijvoorbeeld omdat ze tijdens de andere momenten geen verbondenheid ervaart – voelen mannen zich afgewezen. Waardoor ze die verbondenheid die ze missen bij een derde kunnen gaan zoeken.”
Marie Pauwels 01-09-24, 14:01 Laatste update: 10:52
Wat Annette Burgers hieraan toevoegt: “In mijn praktijk zie ik veel meer verschillende redenen voor de ontrouw. Ook bij vrouwen. Ik verwijs ook graag naar het boek van Petra Verwij ‘Verder na een affaire’.
Ander onderzoek heeft uitgewezen dat vrouwen, als ze een affaire hebben, eerder een einde maken aan hun eerste relatie. Dit omdat ze dusdanig teleurgesteld zijn en al zoveel hebben aangegeven wat niet opgepakt is, dat ze een emotionele en fysieke verbinding aangaan, wat dan gauw een romantische affaire wordt.
Het is van belang niet te vergeten dat je enerzijds niet de partner van je eerste relatie met de partner van je tweede relatie kunt vergelijken. Het is fruit, maar het zijn appels en peren. Bij de een heb je vooral de lasten en bij de ander heb je vooral de lusten, de hormonen van spanning, verliefdheid grenzend aan een verslaving en de status van ontoerekeningsvatbaar. En niet te vergeten de gewenste symbiotische gevoelens: alles klopt op het moment dat je elkaar ziet, je voelt je geborgen en compleet. En bij de ander heb je de lasten, de vieze onderbroeken, sleur in de intimiteit en seksualiteit, als je die überhaupt nog hebt!
Samen met journaliste Lydia van der Weide ben ik een boek aan het schrijven. Hier gaan wij dieper in op al deze aspecten.”